ห้ามนั่งท้ายกระบะ

พบกับ น้องว้าเหว่:

ไม่มีเข็มขัดนิรภัย ไม่มีแค็บ โอกาสเสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางจักรยานยนต์คือ 1 ใน 50 ครั้ง เลวที่สุดในบรรดาพาหนะทางบก และถูกกฎหมาย 100%

ทุกคนเคยผ่านสภาวะถูกกดขี่โดยกฎที่ไม่มีเหตุผล ห้ามไว้ผมยาวตอนเรียน ห้ามมองหน้าพี่ว้ากตอนประชุมเชียร์ แต่เมื่อเราหลุดพ้นมาอยู่อีกฝั่งของการกดขี่นี้แล้วภาระนี้มันกลับเบาหวิว ครูก็นึกว่าอยากฝึกวินัยให้ลูกศิษย์ พี่ก็คิดว่าอยากให้รุ่นน้องรักกัน ทั้งคู่ไม่แคร์บริบทว่าการตัดผมสั้นเกิดมาจากเหาระบาด และ SOTUS เกิดมาจากการฝึกทหาร ระเบียบวินัยที่ปราศจากบริบทคือการบ้าอำนาจ และคนบ้าอำนาจมักสำคัญว่าตัวเองหวังดี

หน้าที่ของกฎหมายคือทำให้คนในสังคมอยู่ร่วมกันโดยไม่เบียดเบียนกัน แค่นี้เอง ไม่ได้เพื่อให้ทุกคนอายุยืน รักกัน หรือเป็นคนดี ดังนั้นมาตรฐานในการถกเถียงหลักกฎหมายคือ “สิ่งนี้จะเบียดเบียนคนอื่นหรือไม่” ถ้าไม่มี หรือเป็นสิ่งที่คนทำได้รับโทษเองเช่นการไม่คาดเข็มขัด ไม่สวมหมวกกันน็อก เราเรียกว่า victimless crime สังคมที่บ้าความรู้ก็จะเน้นการให้ความรู้เกี่ยวกับโทษของเหล้า บุหรี่ น้ำตาล หรือการไม่คาดเข็มขัด ส่วนสังคมที่บ้าอำนาจก็จะเน้นออกกฎหมาย

ส่วนกลับของกฎหมายทุกข้อคือ “การมีอยู่ของกฎนี้จะเบียดเบียนใครบ้าง”

เวลาที่ถกเถียงกันว่ากฎสมควรจะมีอยู่หรือไม่ เรามักทำจากบริบทของตัวเราเอง มันง่ายที่เราจะขับพรีอุสติดแอร์แล้วรังเกียจมอเตอร์ไซค์คันหน้าที่ซ้อนสาม แต่เราไม่ค่อยคิดต่อว่าแล้วแม่คนนั้นจะรับลูกสองคนกลับจากโรงเรียนยังไง

สิ่งที่น่ากลัวคือพอกฎหมายเหล่านี้ออกมาจากส่วนกลาง ที่ไม่ได้คลุกคลีกับวิถีชีวิตของคนที่ถูกเบียดเบียนโดยตัวกฎหมายนั้น มันขาดบริบทในระดับส่วนตัว ไม่มีใครคิดฝันจะทำให้วินมอเตอร์ไซค์ผิดกฎหมาย เพราะเราคลุกคลีกับความจำเป็นของมัน ทั้งๆ ที่ตายบ่อยกว่ารถกระบะหรือวินรถตู้ ซึ่งมีแต่คนต่างจังหวัดใช้ คนที่จะเห็นภาพความจำเป็นนี้ก็ต้องเป็นสารวัตรจากชุมพรหรืออะไรเทือกนั้น

ความจนหรือความจำเป็น ไม่ใช่ข้ออ้างที่จะทำผิดกฎหมายอะไรก็ได้นะ โดยเฉพาะสิ่งที่เดือดร้อนส่วนรวม บรรทุกของเกินกำหนด หาบเร่แผงลอย เผาไร่บุกรุกป่า ผมสนับสนุนการบังคับใช้กฎหมายเต็มที่

แค่ เวลาเจอเรื่องที่มีคนเป็นล้านๆ ละเมิดกฎหมายกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติแล้ว เราควรจะลองเข้าใจบริบทเขา แล้วนึกทางแก้ที่สมเหตุสมผลทางเศรษฐกิจให้เขาด้วย ไม่ใช่ท่องกฎหมายระเบียบวินัยวนไปเหมือน NPC