3.14159265359

มีคอนเซปต์ทางวิทยาศาสตร์อันหนึ่งชื่อ Multiple Discovery ซึ่งกล่าวไว้ว่า มันเป็นปกติที่การค้นพบทางวิทยาศาสตร์เรื่องเดียวกัน จะเกิดขึ้นหลายครั้ง ในคนละที่และเวลา

ต่อให้วันหนึ่งอารยธรรมของมนุษยชาติหายไปพร้อมกับภูมิความรู้ทั้งหมด ในอีก 1,000 ปี สังคมแบบใหม่ก็จะเกิดขึ้นมา เราจะไม่มีภาษาจีนหรือภาษาจาวา ไม่มีราชวงศ์ฮับส์บูร์ก ไม่มีเสาวรจนี นารีปราโมทย์ เราจะมีค่านิยมของความดี ความงาม ตลอดจนมุกตลกที่แตกต่างไปจนจดจำไม่ได้

แต่เราจะค้นพบตารางธาตุ ทฤษฎีวิวัฒนาการ และสมการแม่เหล็กไฟฟ้าของแม็กซ์เวลล์ใหม่อีกครั้งแน่นอน วิทยาศาสตร์จะไม่มีวันเปลี่ยนแปลง¹ เพราะมันคือเส้นใยที่ถักทอขึ้นเป็นจักรวาลของเรา

ที่น่าทึ่งกว่าคือ หากวันหนึ่งจักรวาลนี้หายไปด้วย และถูกแทนที่ด้วยจักรวาลใหม่ซึ่งมีคุณสมบัติไม่เหมือนเดิม ทั้งความเร็วของแสง จุดเดือดของน้ำ ค่าคงที่ของ Planck จะต้องถูกค้นพบใหม่ ดวงดาวและสรรพชีวิตจะมีลักษณะแตกต่างออกไปจนเราสิ้นคำศัพท์ที่จะใช้บรรยาย

ถึงกระนั้น เราก็ยังไม่สามารถเปลี่ยนแปลงค่าของ π ได้! จักรวาลใดๆ ที่เราสามารถจินตนาการก็ดี ไม่สามารถจินตนาการก็ดี ที่เพิ่งเกิดหรือใกล้ดับสูญก็ดี ย่อมต้องมีทฤษฎีพิธาโกรัส กฎของเบย์ส แคลคูลัส และสูตรหาพื้นที่สี่เหลี่ยมคางหมู ที่เหมือนกับจักรวาลของเราเป๊ะ

ไม่มีพระเจ้าองค์ใดสามารถทำให้เลข 4 กลายเป็นจำนวนเฉพาะ หรือทำให้ e เป็นจำนวนตรรกยะได้ ต่อให้ใช้เวลานานเท่าใด หรือใช้กี่มิติก็ตาม

อกาลิโก – ไม่ขึ้นกับกาลเวลา
เอหิปัสสิโก – ควรเรียกให้มาดู
โอปนยิโก – ควรน้อมมาไว้ในใจตอนสอบ

ถ้าคณิตศาสตร์ไม่ใช่พระธรรม ผมก็ไม่รู้จะนับถืออะไรอีกแล้วครับ